Diş Protezi nedir?
Eksik bir organın yerini tutması, bir sakatlığı örtmesi için yapılan ve takılan yapay organ ya da parçaya protez denir. Diş protezleri ise herhangi bir sebepten dolayı kaybedilen dişlerin fonksiyonel ya da estetik eksikliğini gidermek amacıyla hazırlanıp ağız içine uygulanan yapay dişlerdir.
Diş Protez çeşitleri nelerdir?
Temel olarak hareketli ve sabit olmak üzere 2 çeşit protez vardır. Yapılacak olan protez tipine kişinin fizyolojik, sosyolojik ve ekonomik durumu göz önünde bulundurularak karar verilir.
Hareketli protezler nedir? Çeşitleri nelerdir? Ne zaman yapılır?
Hasta tarafından takılıp çıkarılabilen protezlerdir. Diş eksikliğine göre 2’ye ayrılır:
Tam (Total Protezler)
Eğer hastanın tüm dişleri kaybedilmişse total protez (Tam protez) yapılır. Bu tip protezlerde tutunmayı sağlayan tek şey diş çekimi sonrası geriye kalan damak dokusudur. Üst çenede bu tip protezlerin tutuculuğu çoğu zaman yeterlidir, hasta çoğu zaman sıkıntı yaşamaz. Fakat alt çenede hem yeterli tutucu yüzeyin bulunmaması hem de zamanla kemik kaybının üst çeneye göre daha fazla olmasından zaman içinde yeterince tutunamama problemi görülebilir. Böyle durumlarda hastanın konforu bozulabilir, yemek yemekte hatta konuşmakta problemi yaşayabilir. Bazı hastalar damağın kapalı olmasından dolayı yeterince tat alamamaktan, sesleri doğru çıkaramamaktan şikayet etmektedir. Bu yüzden hastanın sağlık durumu ve maddi gücü uygun olduğu sürece hasta implant üstü protezlere yönlendirilmektedir.
Parçalı (Parsiyel Protezler)
Hastada ağızda köprü yapmaya yetecek kadar uygun diş olmasa da hareketli proteze dayanak olacak diş mevcut olduğunda bölümlü hareketli protez yapılabilir. Bu protezlerde tutuculuk kalan dişlere takılacak kroşe adı verilen çengellerle veya hassas bağlantı denilen çıt çıt şeklindeki özel tutucu uçlarla sağlanır. Hassas bağlantılı dişler estetik açıdan karşılaştırıldığında kroşeli protezlerden daha başarılıdır. Tutucu uçlar protezin altında yer aldığından dolayı dışarıdan herhangi bir şekilde görünmez.
Sabit protezler nedir? Çeşitleri nelerdir?
Yerinden oynamayan, yapıştırma veya vida yardımıyla ağız içine sabitlenen, hasta tarafından çıkarılamayan protezlere sabit protezler denir. Sabit protezler diş durumuna göre tek kron (kaplama), köprü, vener (lamina) ya da implant üstüne yapılan kronlar şeklinde olabilir
Porselen Kronlar
Dişlerde madde kaybı çok fazla olduğu durumlarda (büyük dolgulu, kanal tedavili, kırık dişlerde) tek kaplama (kuron) şeklinde uygulanabilir. Tam seramik (Zirkon, Empress) ya da metal destekli şeklinde yapılabilir. Yapılan kaplamalarda porselenin sağlam sert bir madde tarafından çekirdek şeklinde içten desteklenmesi gereklidir. Bu destek metal alaşımı şeklindeyse “Metal Destekli Porselen Kron” denir. Zirkon denilen zirkonyum maddesi ya da lityum disilikat maddesiyle güçlendirilmiş seramikle desteklenirse “Tam Seramik Porselen Kron” denir.
“Metal Destekli Porselen Kron”lar dayanıklı ve uygun fiyatlı olsa da zamanla metal yorgunluğunun oluşturduğu kırıklar ve koku oluşumu nedeniyle sıkıntı yaşatabilmektedir. “Tam Seramik Porselen Kron”lar ise maddi anlamda maliyetli olmakla beraber koku sıkıntısı çok görülmemekte ve doğal diş estetiğini çok iyi bir şekilde yakalayabilmektedir.
Porselen Köprüler
Köprü bir ya da daha fazla kaybedilmiş dişin yerini doldurmak için yapılan diş tedavileridir. Bu tip sabit protezlerde diş boşluğunu doldurmak için kullanılan gövde yanlarında bulunan dişlerden destek alır. Bu destek dişler küçültülerek (kesilerek) proteze dahil edilir. Yeterli estetik ve fonksiyon sağlansa da sağlam dişlerin kesilmesi üzücü bir durumdur. Bundan dolayı hastanın sosyoekonomik durumu uygunsa hastayı porselen köprü yerine implanta yönlendirmek daha sağlıklı olacaktır. Bu tip protezler de tam ve metal destekli olmak üzere 2 tiptedir.
Vener nedir (porselen vener, laminate)? Hangi durumlarda kullanılır?
Venerler ön dişlerinize yapıştırılan porselen ya da rezin materyallerden (kompozit dolgu) yapılan ince yaprak şeklinde protezlerdir. Kırılmış, renklenmiş, çapraşık, aralıklı, dönük veya bir şekilde şekli bozulmuş dişler için bu venerler yıllarca sürecek kalıcı ve güzel gülüşler oluşturabilirler. Venerler renklenmesi güç materyaller olduğu için mükemmel gülüşler isteyen insanlar için sıklıkla tercih edilen popüler bir seçenektir.
İki tür vener vardır:
Porselen (indirekt) venerler, bu restorasyon dişinize uygun olacak şekilde kişiye özel, laboratuarda teknisyen tarafından yapılır. Hekiminize en az iki defa gitmeniz gerekir. Alternatiflerine göre fiyatları daha yüksek olsa da, porselen venerler komşu dişlerle daha hassas ve gerçekçi renk uyumu sunabilen seçeneklerden biridir.
Kompozit (direkt) venerler tek seansta dişlerinize kompozit rezin uygulanarak yapılan restorasyonlardır. Kompozit venerlerin maliyeti daha düşüktür ancak ömrü porselenlere kıyasla daha kısadır ve birkaç değişim sonrası porselen venere dönüşmesi kaçınılmazdır.
Öncelikle doktorunuzun gereken teşhis kayıtlarınızı alarak (ölçü, kapanış kaydı, dijital fotoğraf vs.) venerler için iyi bir aday olup olmadığınızı tespit etmesi gerekir. Dişlerinizin orijinal modelleri üzerinde porselenle oluşturulması mümkün olan ideal estetikteki halinin mum şekli oluşturulup, neler yapılabileceği görülmeli ve bu ideal mum modele göre dişten ne kadar madde kaldırılacağına karar verilmelidir. Bu aşamadan sonra dişler anesteziyle uyuşturulur, kesilir, ölçüler alınır ve geçici kaplamalar yapılır. Çoğu zaman yok denilecek kadar az kesim yapılır, bazı durumlarda ise kesim yapılmaz. Geçici kaplamalar bize çoğu zaman yapılacak porselen venerler hakkında fikir verir. Hasta finalde yapılacak restorasyonun daha kaba halini takarak yeme, gülme ve konuşma esnasında rahat olup olmadığını kontrol etme şansı elde eder. Eğer rahat değilse son halini yapmadan önce düzeltme ve değişiklik yapma şansı olur. Kısa süre içerisinde venerler dişe yapıştırılır, parlatılır ve son hali verilir.
İmplantlar diş eksikliğini gidermek amacıyla çene kemiğine yerleştirilen titanyumdan yapılmış yapay köklerdir. İmplant üstüne koyacağımız protez doğrudan kök üzerinden çıkacağı için doğal dişler gibi görünür. His açısından başlarda farklı hissettirse de zamanla doğal diş kadar rahat kullanılır hale gelecektir.
İmplant üstü protezler, yerleştirilen bu köklerin kemikle kaynaşmasının ardından (osseointegrasyon) üzerlerine takılan protezlerdir. Diğer tiplerde olduğu gibi İmplant üstü protezlerde de implantın sayı ve konumuna göre çeşitli tipleri uygulanabilir.
İmplant Üstü Hareketli Protezler
Çeşitli nedenlerden dolayı (kemik durumu, sosyo ekonomik durum) az sayıda implant uygulandığı durumlarda tercih edilir. Özellikle alt çenede uygulanan iki implant bile protezin tutuculuğunu o kadar çok arttırır ki hasta ilk zamanlarda alt çene total protezini yerinden çıkarmakta zorlanır. Hasta kullanımı açısından konforu ciddi miktarda artırır. Çoğunlukla alt ve üst çenelerde 4’ er tane uygulanarak yapılır.
İmplant Üstü Sabit Protezler
Tekli, çoklu ya da tam diş eksikliklerinde uygulanabilir. Tek diş eksikliğinde yan dişlere zarar vermeden estetik sonuçlar sağlanabilir. Köprü yapmaya gerek kalmadan fonksiyon yeniden sağlanabilir.
Tam diş eksikliklerinde alt ve üst çeneye çoğunlukla 6-8’er implant yerleştirmek sabit diş yapmak için yeterli olacaktır.
Protez Tedavisi hakkında merak ettikleriniz.
Protez Tedavisi hakkında detaylı bilgi ve randevu için hemen bizi arayın.
Gülüş Atölyesi Ümraniye Diş Kliniğinde Protez Diş Tedavisi yaptırmak veya Tedavi hakkında daha fazla bilgi almak için formu doldurun sizi hemen arayalım.
Bu sistemlerde de yine “Metal Destekli Porselen” ve “Tam Seramik Porselen” olmak üzere iki tip materyal bulunmaktadır. Avantaj ve dezavantajları normal dişler de olduğu gibidir. “Metal Destekli İmplant Üstü Porselen”ler dayanıklı ve uygun fiyatlı olsa da zamanla metal yorgunluğunun oluşturduğu kırıklar ve kokuya sebep olması nedeniyle sıkıntı yaşatabilmektedir. “Tam Seramik İmplant Üstü Porselen”ler ise maddi anlamda maliyetli olmakla beraber koku pronlemi çok görülmemekte ve doğal diş estetiğini çok iyi bir şekilde yakalayabilmektedir.
İmplantlarda farklı olarak “yapıştırılan” ve “vidalanan” olmak üzere iki farklı sistem karşımıza çıkar. Yapıştırılan sistemlerde yerleşen kök şeklindeki diş üzerine vidalanmış titanyum ayakların üzerine yapıştırılır. Vidalanan ise direk bu kök içerisindeki ara parçaya vidalanarak sabitlenir. Bu vidanın ağız içinde görünen açıklığı da beyaz dolguyla mühürlenir.
Yapıştırılan protezlerde aracı olarak yapıştırıcı bulunur ve yapıştırma sırasında bu maddenin diş etrafına taşması implantın uzun dönem başarısını olumsuz yönde etkileyebilir. Vidalanan sistemlerde bu risk ortadan kalkmaktadır. Hasta protezini çıkaramasa da hekim istediği anda vidaları sökerek protezi çıkarabilmekte implantın kontrollerini yapabilmektedir. Hatta vidalanan sistemlerde 6 ayda bir bu işlemin yapılması önerilerek implantın uzun dönem sağlığı daha iyi korunabilmektedir. Ne yazık ki yapıştırılan sistemlerde bunu sağlamak mümkün değildir.
Vidalanan sistemlerin bir diğer avantajı da protezin değişme zamanında ortaya çıkmaktadır. Değişim sırasında implanta yük gelmeden vidalar sökülmekte, ara aşamalarda da hasta eski dişlerini kullanabilmektedir. Yani yeni protezlerini takana kadar hastanın dişsiz kalma durumu bulunmamaktadır.
Geleneksel bir protez gece çıkarılmalıdır çünkü uyku esnasında yerinden çıkarak sindirim ya da solunum yolunu tıkayabilir. Sabit ya da İmplant destekli protezler (hareketli tipi doktor önerisine göre çıkarılabilir) yerine sabitlenmiştir ve gece herhangi bir tehlike yaratmadan yerinde kalabilir. Diş hekiminiz size bu konuda tavsiyelerde bulunacaktır.
Evet protez her zaman yenilenebilir veya modifiye edilebilir.
Bir dişin kök iltihabı, derin çürük gibi nedenlerle çekilmesi gerekli olduğunda genellikle bir implant ile kolayca yer değiştirilebilir, destek ve muhtemelen protez de buna göre modifiye edilerek uyumlanacaktır.
İster implant destekli bir kuronunuz, ister köprünüz, ister proteziniz olsun kendi dişlerinizle olduğu gibi çiğneyebilecek ve gülebileceksiniz. Proteziniz implantlarınıza sıkı biçimde tutunacağı için kendinizi son derece güvende ve rahat hissedebilirsiniz.
Hangi tipte, hangi materyalle yapılırsa yapılsın tüm protezlerin belli bir ömrü vardır ve ömrünü tamamladığında değiştirilmesi gerekmektedir. En iyi bakım ve en kalitli malzemeye rağmen tüm protezler en fazla 10 yılda bir olacak şekilde değiştirilme ve yenilenmelidir. Bu süre zarfında rutin bakım ve kontroller mutlaka takip edilmeli, hekimin kararına göre daha erken ya da daha geç değişim yapılma ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
